NASA’nın Mars Yörünge Keşif Aracı (MRO), Mars yörüngesindeki değişimin atmosfer değişimlerine neden olabileceğini gösterdi. Bu süreç Mars’taki suyun varlığını etkileyerek toz fırtınalarının artmasına neden olabilir.
Araştırmacılar MRO ile Kızıl gezegenin Güney Kutbu’nda büyük bir bölgedeki buz içinde gömülü, donmuş karbondioksit gazı olduğunu belirlediler. Mars yörünge eğiminin artması bu karbondioksitin serbest kalarak atmosfer kütlesini arttırabileceği üzerinde duruluyor.
Yeni bulunan birikinti 12000 kilometre küp’lük bir hacmi olan Superior Gölü’nde bulunuyor.
Bu depoda bulunan karbondioksit oranı ise atmosferdeki karbondioksitin % 80. Kuru buzun süblimleşerek incelmesi her yıl atmosfere bir miktar gaz çıkışına neden oluyor. Dünya’daki % 0,44 oranındaki karbondioksite karşın Mars atmosferinde % 95 oranında karbondioksit bulunuyor.
Kolorado Güneybatı Araştırma Enstitüsü’nden MRO aracındaki Shallow Radarı’ndan sorumlu ekibin başkanı Roger Phillips: “Biz zaten su buzunun içinde karbondioksitin hapsolduğunu biliyorduk ama burada tahminimizden 30 kat fazla kuru buz bulunuyor.
“Bu gömülü birikinti Mars atmosferinde bulunan karbondioksit miktarının kabaca yarısının yüzeyde donmuş olduğunu gösteriyor” diyor.
Atmosferde arada bir gerçekleşen kütle artışı, daha fazla, daha yoğun rüzgârlara ve toz fırtınalarına neden olarak yüzeydeki tozun daha yükseklere tırmanmasına neden olacaktır. Başka bir sonuç ise sıvı suyun buharlaşmadan yüzeyde tutunabilmesidir. Mars’ın yörünge eksen eğimindeki değişimin atmosfer üzerine etkilerini anlamak yapılan bilgisayar benzetimleri değişimlerin 100 000 yıl veya daha az sürede ortaya çıkacağını gösteriyor.
NASA’nın Ames Araştırma Merkezi’nden Robert Haberle: “Kalın karbondioksit atmosferi gezegende sera etkisine neden olurken aynı zamanda kutuplardaki kalın ve uzun ömürlü buzullar gezegende soğumaya neden olur. Yaptığımız benzetimler sera etkisinden daha çok buzulların soğutucu etkisinin hissedildiğini gösteriyor. Güçlü bir sera etkisine sahip olan kalın ve nemli Dünya atmosferinin tersine Mars ince ve kuru bir atmosfere sahiptir” diyor.
Shallow Radar, MRO’nun altı ölçüm ve gözlem araçlarından biridir. Radar Roma Sapienza Üniversitesi Bilgi Mühendisliği tarafından İtalyan Uzay Ajansı desteğiyle yapıldı.
