Çoğu gök cismi tarihteki ya da gökyüzündeki görünümlerine göre adlandırılmıştır. Bu adlandırma şekli zaman zaman yanılgılara neden olabilmektedir. Adlandırma özellikle orta-kütleli yıldızların kalıntıları olan gezegenimsi bulutsularda yanıltıcı olabilir. 0,8 ile 8 Güneş kütleli yıldızların güçlü patlamaları ile uzaya yayılan dış…
Çoğu gökyüzü olayları binlerce yıl sürdüğünden bir insanın böyle bir süreci izlemesi olanaksızdır. Ancak süpernovalar birkaç gün yaşadıklarından istisnadırlar. Büyük bir yıldızın nükleer tepkimesi için gerekli hidrojenini bitirmesi sonucu güçlü bir şekilde patlaması süpernova olarak tanımlanır. Çok ender ortaya çıkmakla…
Güçlü bir süpernova patlamasının yıkıcı sonuçları NASA’nın Chandra X-Işını Gözlemevi ile ESA’nın XMM-Newton Gözlemevi’nin X-ışını gözlemleriyle gözler önüne serildi. Görüntüdeki kalıntı 3700 yıl önce oluşmuştur. Pupa A olarak bilinen kalıntı 7000 ışık yılı uzakta olup, 10 ışık yılı genişliktedir. Chandra…
Kütleli yıldızlar yaşamlarını süpernova patlamasıyla çevresine büyük miktarda enerji ve madde bırakarak bitirir. Patlayan yıldızdan geriye küçük ama son derece yoğun kalıntısı kalır: nötron yıldızı ya da karadelik. Nötron yıldızları yaşları, manyetik kuvvetleri veya başka yıldızların yakınında olması gibi özelliklerle…
Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) XMM-Newton Gözlemevi evrenin ilk yıldızlarının dev patlamalar sonrasında hayatlarını nasıl sona erdirdiklerinin sır perdesini aralıyor. Uzay ve yer teleskoplarını kullanan gökbilimciler Dünya’dan 5,6 milyar ışık yılı uzaklıktaki bir gökadanın yıldızından yayılan oldukça enerjik ışımaya neden olan…
NASA ve ESA’nın yüksek enerjili gözlemevlerini kullanan, içlerinde Türk gökbilimci Dr. Esra Bülbül’ün de yer aldığı, bir araştırma ekibi evrendeki en sıra dışı ve görülemeyen karanlık maddeyle ilgili önemli bir ipucu elde etti. Işık yaymayan, içinden geçen ışığı soğurmayan karanlık…
Gökbilimciler NGC 5548 gökadasının merkezindeki süper karadeliğin çevresinde tuhaf bir durumla karşılaştı. Uluslararası bir araştırma ekibi karadelikten dışarı yayılan X-ışınlarının yüzde 90’ının görülmesini engelleyen küresel bir gaz akışı olduğunu belirledi. Bu keşif süper kütleli karadeliklerin gökadalarla nasıl bir etkileşim içinde…
Kütleli yıldızlar yaşamlarını bir patlama ile sona erdirir: süpernova adı verilen muhteşem patlama sonrasında uzaya büyük miktarda kütle ve enerji atılır. Bu patlamalar sonrasında uzayda gittikçe genişleyen ve çevresini süpüren dev kabarcık kalıntıları oluşur. Bu kabarcıkların merkezinde patlayan yıldızın yerinde…
Gece gökyüzüne baktığınızda filmin sadece bir bölümünü görürüz. Evrendeki en güçlü ve enerjik olayların bir kısmı gözlerimize, hatta en güçlü optik teleskoplara bile kendini göstermez. Neyse ki bu olayları görecek farklı gözlere sahibiz. Örneğin ESA’nın XMM-Newton teleskopu gibi. Bu teleskop…
Kütleli yıldızlar gaz ve toz bulutları içinde fırtınalar oluşturarak doğarlar. Bu yıldızlar ömürlerini süpernova patlamasıyla bitirmeden önce de güçlü rüzgârlar oluşturarak ışınım yayarlar ve kısa ama oldukça hareketli bir hayat geçirirler. Yıldız oluşum bölgelerinden ON2’ye ait bu görüntüde büyük kütleli…