• Mars Göllerine Ne Oldu?

    ByÜmit Fuat Özyar Mars

    Uydu görüntülerine dayanarak Mars’ın 3 milyar yıl önce bugünkünden daha ılık ve sulu bir yüzeyi olduğunu söyleyebiliriz. Yüzeydeki göller eriyen buzullardan oluşmuştu. Önceki araştırmalarda gezegenin 3.8 ile 4 milyar yıl önceye kadar sulu olduğu ortaya çıkarılmıştı. Yeni bir çalışma ile daha fazla detay elde edildi. Mars Yörünge Keşif Aracı ile gezegenin yüzeyine ilişkin daha detaylı görüntüler elde edildi. Bu görüntülerle suyun daha geç dönemlerde gezegende bulunduğu bilgisi elde edildi.

    Mars yüzeyindeki su göllerini oluşturan buzulları ne eritmiş olabilir?

  • Kepler 2010’a Beş Gezegenle Girdi

    ByÜmit Fuat Özyar Ötegezegen

    NASA’nın büyük ümitler beslediği Kepler Uzay Teleskobu ilk keşfini gerçekleştirdi. Kepler ilk keşfinde beş ötegezegen bulduğunu bildirdi. Gezegenler Kepler 4b, 5b, 6b, 7b, 8b olarak adlandırıldı.

    NASA’nın Ames Araştırma Merkezi’nden William Borucki Kepler’in son derece sağlıklı çalıştığını ve aracın, bilimin Güneş Sistemine yönelik sorularına yanıt vereceğini umduklarını dile getiriyor. Ötegezegen keşiflerinde hem gezegenlerin yapıları hem de gezegen disklerinin gözlenmesinin çok önemli bir yeri bulunuyor.

  • Ötegezegen Rehberi

    ByÜmit Fuat Özyar Haber

    Yirmi yıllık bir geçmişi olmasına karşılık “ötegezegenler” her yaştan insanın ilgisini çekiyor. Yeni bulunan her gezegene ilişkin verileri insanlarımız ciddi bir şekilde irdeliyor. İşin uzmanlarından bu gezegenlere ulaşmanın çok zor olduğu, ışığın bile bu gezegenlerden bize onlarca, yüzlerce yılda geldiğini öğrenince biraz morallerimiz bozuluyor ama yine de merak etmeye devam ediyoruz.

    İşte bu hareketli bilim dalına ilişkin Avrupa Güney Gözlemevi (ESO)’nin hazırladığı “Ötegezegen Rehberi”ni işin meraklıları ve öğrencilerimiz için türkçeleştirmeye çalıştım.

  • Spirit’i Zor Günler Bekliyor

    ByÜmit Fuat Özyar Uzay Aracı

    NASA’nın kuma saplı halde hareketsiz kalan robotu Spirit için zor günler yaklaşıyor. Çünkü aracın bulunduğu yere yavaş yavaş kış geliyor. Kışın gelmesi robotun sonunu getirebilir.

    Spirit Mars yüzeyine 3 Ocak 2004 tarihinde indi. İkizi olan Opportunity ise 24 Ocak 2004’te Mars ile tanıştı. Mars yüzeyini gezerek görev yapacak olan robotlara aslında biçilen ömür üç ay ile belirlenmişti. Ancak robotlar 6 Dünya yılı ya da 3.2 Mars yılı boyunca görevde kaldılar ve hala görevdeler. Bu süre içerisinde robotlar Mars’ın eskiden sulu ve hareketli bir yapısının olduğunu ortaya çıkardılar.

  • DAY 2009’un Son Şöleni:Ay Tutulması

    ByÜmit Fuat Özyar Görsel

    2009’un bu son günlerini yaşadığımız için çoğu gökbilimci ve gökbilim sever üzüntü içindeler. Çünkü gerek ülkemizde gerekse dünyada Gökbilim’i anlatan, tanıtan çok sayıda yazı yazıldı, resim sergileri açıldı, gözlem şenlikleri yapıldı, konferanslar düzenlendi ve…. Daha neler neler. İşte bu yoğunluğu bir daha yaşayamayacağını düşünenler çoğunlukta. Ancak iyi bir haberim var. 2010 yılı Astronomi Yılı olmamasına karşılık Dünya Astronomi Derneği önümüzdeki yılda da en az 2009’da olduğu gibi etkinliklerin devam etmesini kararlaştırdı.

  • Novadan Gezegen Etkilenecek mi?

    ByÜmit Fuat Özyar Ötegezegen

    Bir grup Çinli gökbilimci QS Virginis Sistemi’nde geçtiğimiz kasım ayında keşfedilen gezegene ilişkin verileri güncellediler. Sistemde bulunan kırmızı ve beyaz cücenin şimdilik sessiz oldukları, ancak bunun yaklaşan fırtına öncesi sessizlik olduğu bildirildi.
    OS Virginis, 157 ışık yılı uzaklıktaki Başak (Virgo) takımyıldızı içinde yer alıyor. Sistemde biri soğuk bir kırmızı cüce ve diğerine göre daha sıcak ve yoğun olan beyaz cüce olmak üzere iki yıldızdan oluşuyor. Yıldızlar arasındaki uzaklık Dünya-Ay uzaklığının iki katı kadar: 840 000 km.

  • Cassini’den Uydu Geçişleri

    ByÜmit Fuat Özyar Güneş Sistemi, Saturn

    Uzun zamandır Satürn Sistemine yönelik yeni gelen görüntülere yer vermemiştim. Gerçi Encaladus ve Titan’a ilişkin haberlerde bu uyduların görüntüleri yer almıştı. Ama sırf görüntü içerikli bir yazı yazmayalı uzun zaman olmuş. 2009’un bu son günlerini Satürn ile süsleyeyim istedim. Satürn’ün çevresinde dolanıp hem Satürn hem de uydularını gözetlemeye devam eden Cassini uydusundan çok hoş görüntüler geldi. Bu görüntülerden özellikle Satürn’ün önünden geçiş yapan uyduların görüntülerini seçtim. Siz de göreceksiniz ki gerçekten etkileyici fotoğraflar.

  • Yaşam Bölgesindeki Gezegenimsi Disk Keşfi

    ByÜmit Fuat Özyar Ötegezegen

    Hawai’deki Keck Gözlemevi’ndeki gökbilimciler ilk kez bir yıldızın çevresinde genç gezegenimsi disk yapıları keşfetti. Söz konusu yapılar yıldıza Venüs uzaklığında olunca, keşif daha fazla ilgi alanı oldu. Çünkü bu yapılar yıldızın yaşamsal alanı içinde kalıyor.

    Keşif 10 metrelik teleskoplara takılan kızılötesi filtrelerle gerçekleştirildi.

    2008 yılının Ağustos ayında Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü ve Ulusal Optik Gökbilim Gözlemevi’nden bir grup gökbilimci MWC 419 (YSO) olarak bilinen genç yıldızı gözlediler. B-tipi mavi yıldız Kraliçe takımyıldızında olup 2100 ışık yılı uzağımızda bulunuyor.

  • Cassini: Titan’da Sıvı Madde Var

    ByÜmit Fuat Özyar Güneş Sistemi, Saturn

    Titan Dünya’ya benzeyen birçok özelliğiyle gökbilimcilerin ilgi odağı haline gelmiştir. Güneş ışığının Titan’ı sıyırdığı görüntüyü çeken Cassini uydusu, ışıktaki parıltıyı analiz inceleyerek Titan’da sıvı madde olduğunu bildirdi. Görüntü 8 Temmuz 2009 tarihinde alındı. Cassini bu sırada Titan’a 200 bin km kadar uzaklıktaydı.

    Satürn’ün en büyük uydusu olan Titan’ın kuzey yarım küresinde güney yarım küreye daha fazla göl oluşumları olduğuyla ilgili haberi daha önce yayınlamıştık. Uydunun kuzeyinde şu an kış yaşanıyor.

  • Amatör Teleskopla İlk Ötegezegen Avı

    ByÜmit Fuat Özyar Ötegezegen

    Yine bir gezegen keşfi, ama belki de yılın keşfi. Çünkü bulunan gezegen hem küçük bir teleskopla bulundu, hem de bulunan dünya benzeri bir gezegen.

    Gökbilimciler bu keşfi amatör gökbilimcilerin de sıklıkla kullandığı 16 inçlik sekiz teleskopla gerçekleştirdi. Bu teleskoplara takılan CCD’lerle müthiş buluş gerçekleştirildi.

    Amatör gökbilimcilerin kullandığı bu tip teleskoplara bir CCD takılarak dünya benzeri gezegen avı yapılabileceğini belirten David Charbonneau (CfA, MEarth projesi başkanı), yaptıkları bu proje gibi dünya genelinde de değişik projelerin hayata geçirilebileceğini belirtiyor.