ESA’nın Mars Express uzay aracı Mars’ın güney yarıküresinde uzun bir kraterine ait yeni görüntüler yolladı. Dar bir açıyla çarpışma olduğu sanılan krater, Huygens Havzası’nın güneyinde bulunuyor.
450 km’lik çapta olan Büyük Huygens Havzası kraterle dolu dağlık bir bölgedir. Bu alanda bulunan kraterler arasında uzun kraterler daha fazla dikkat çekmektedir.
Bu kraterlerden biri de 21 derece Güney-55 derece Doğu’da, 133×53 km’lik bir alanı kaplıyor. 4Ağusts 2010’da alınan görüntüde 15 m’ye kadar olan küçük nesnelerde ortaya çıkarılmış.
Bu isimsiz uzun krater Huygens Havza’sının hemen güneyinde yer alıyor. 78 km uzunluğundaki kraterin bir ucu 25 km diğer ucu 10 km genişliğinde olup 2 km derinliğe sahiptir.
Çarpma kraterleri genellikle yuvarlaktır, çünkü çarpmanın etkisiyle düşen cisim toprağı aşağı iter. Peki bu krater neden uzun?
İpucu kraterin oluşumunda çevreye yayılan örtüden geliyor. Bu “fışkıran örtü” kelebeğin şeklini andıran iki ayrı kulak memesi görünümündedir. Bu ise iki çarpmanın olduğunu ya da bir cismin çarpmadan hemen önce ikiye bölünmüş olabileceğini gösteriyor.
Kraterde iki çarpışmadan daha fazlasının yaşandığını gösteren üç derin alan bulunuyor. Ayrıca ikinci bir uzun krater kuzey-kuzeybatıda bulunuyor. Daha geniş alan görüntüsünde görülebilen yapılar bir dizi çarpışmanın sonucunda oluştuğu kuramını güçlendiriyor.
1980’lerin başlarında bilim insanları uzun darbe kraterlerinin yörüngesi zamanla bozulan yörüngede dolanan kalıntı zincirleri ile oluşmuş olabileceğini öne sürdüler. Kalıntı nesneleri aşağı doğru sarmal bir yörünge izleyerek gezegen yüzeyine dar bir açıyla çarparak böylesi uzun kraterleri oluşturdu.
Bu özel fışkırma örtüsü daha sonra kendisine çarpan birçok küçük krateri de barındırıyor.
Ayrıca örtü üzerinde çarpmanın etkisiyle ortaya çıkan birkaç küçük kanalın burada su akışının gerçekleştiğini gösteriyor.
Kraterin doğusundaki iki çukur ise derin kraterlerdir. Bunlar fışkıran toprak örtüsünün oluşumundan daha sonra ortaya çıkmıştır. 4 ve 5 km’lik büyüklüklerine karşılık bunlarda suyun izine rastlanmıyor.
Kuzeyde uzun kraterden akışın ona doğru olduğu için kendisinden daha yaşlı büyük krater bulunuyor.
Bu son uzun krater değil. Mars’ın Phobos uydusu milyonlarca yıl içinde gezegene yaklaşacak ve yeni kalıntı zincirleri oluşturarak gezegene düşecek.
Haberde sözü geçen kratere bakılırsa Mars gibi görece küçük bir gezegen için bu çarpışma oldukça yıkıcı olmuştur.Mars’da çok sayıda kraterin bulunduğu bilindiğine göre tüm bu çarpışmaların etkisiyle gezegen uzun ve karmaşık bir iklim döngüsüne girmiş olabilir.Ayrıca gezegenin ve güneş sisteminin en büyük volkanı Olympus’u da unutmamak gerek.Bu volkanın aktif olması durumunda,bundan tüm gezegenin etkilenmemesi mümkün değil.
Aslında,Mars ile ilgili yapılan tüm araştırmalar çok önemli.Bunun en önemli sebebi insanoğlunun bir gün oraya gidecek olmasıdır ve bu çok yakın bir zamanda gerçekleşecektir.Fakat Mars’a gitme sebebimiz sadece araştırmaları geliştirme değil,orada kalıcı bir üs kurup kaynakları tükenen dünyamıza bir alternatif oluşturmaktır.Bu da önümüzdeki belki birkaç bin yıl için neslimizi devam ettirebilmemizi sağlayacaktır.