Bilim insanları bir ötegezegenin bulutsuz atmosferi olduğunu belirledi. Çalışma Şili’deki 8,2m’lik Çok Büyük teleskopu ile gezegen WASP-96b, yıldızının önünden geçerken gözlendi. Yıldızın ışığının gezegen atmosferinden geçerken tayfındaki değişime bakıldı. Böylece gezegenin atmosferinin kimyasal yapısı belirlendi.
Exeter Üniversitesinden Dr. Nikolay Nikolov liderliğindeki uluslararası gökbilimci ekibi ‘sıcak Satürn’ sınıfındaki WASP-96b’nin atmosferinin bulutsuz olduğunu keşfetti.
Her insanın parmak izleri farklıdır. Atom ve moleküllerinde kendilerine özel tayfsal imzası bulunur. Eğer, herhangi bir cisimden gelen ışığın tayfı incelenirse içerdiği kimyasal yapı tespit edilebilir. WASP-96b’nin tayfı bulutsuz atmosferi işaret eden sodyumun izlerini göstermektedir.
WASP-96b Satürn kütleli olup boyut olarak Jüpiter’den beşte bir oranında daha büyüktür. Sıcaklığı 1000 C derece olan sıcak gaz devi, Anka (Phoenix) takım yıldızının güney ucundaki Fomalhaut ile Eri Eridani yıldızı arasındaki Güneş benzeri bir yıldızın çevresinde dolanır.
Sıcak ve soğuk Güneş Sistemi gezegenleri ile ötegezegenlerin bazılarındaki bulutların varlığı biliniyor. Bulutun var olması ya da bulutsuz olması atmosferin yıldızdan aldığı ışığı engellemesi gezegen yüzeyine ulaşan enerji miktarında önemli sonuçlar doğurur.
ABD Santa Cruz’daki Kaliforniya Üniversitesinden Profesör Jonathan J. Fortney: “Sıcak atmosferlerden hangisinin kalın bulutlara sahip olduğunu bilmek oldukça zordur. Çok bulutlu gezegenlerden neredeyse bulutsuz WASP-96b’ye kadar her atmosferi görerek bulutların etkisini daha iyi anlayacağız” diyor.
WASP-96b’de görülen sodyum imzası bulutsuz atmosferi işaret etmektedir. Gözlem sonuçları gezegen atmosferindeki sodyumun nasıl olduğunu göstererek Güneş Sistemimizde olanlarla benzer düzeylerin görülmesini sağladı.
Dublin Üniversitesinden Ernst de Mooji: “Gelecekte yapılacak gözlemlerle WASP-96b’deki su, karbondioksit, karbon monoksit gibi diğer moleküllerin miktarı da belirlenebilecek” diyor.
Sodyum evrende en bol bulunan yedinci elementtir. Dünya’da sodyum bileşikleri deniz suyuna tuzlu tadını ve çöllere beyaz rengi verir.
Hayvan yaşamında sodyum kalp ritmini ve metabolizmasını düzenler. Sodyum ayrıca sarı-turuncu ışık üreten sodyum buharlı sokak lambalarında kullanılmaktadır.
Çalışma ekibi Hubble ve James Webb teleskopları ile su, karbon monoksit ve karbondioksit gibi diğer atmosfer moleküllerinin imzasını bulmayı hedefliyor.
Makale adresi: https://www.nature.com/articles/s41586-018-0101-7
