Avrupa Güney Gözlemevi gökbilimcileri ünlü Barış Atomları gökadasının (NGC 7252) muhteşem yeni bir görüntüsünü elde ettiler. Gökadaların birbirleriyle çarpışmaları sonucu oluşan bu tür gökadasal kazalar, yani birleşmeler, gökbilimciler için Evren’in evrimini nasıl etkiledikleri konusunda önemli fırsatlar sağlamaktadırlar.
Barış Atomları, Kova Takımyıldızı’nda yer alan ve 220 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan, etkileşen ve birleşen bir gökada çiftine verilen ilginç bir isimdir. NGC 7252 ve Arp 226 olarak ta bilinir ve amatör gökbilimciler tarafından oldukça sönük küçük bulanık bir leke gibi görülecek kadar parlaktır. Oldukça derin bu görüntü ESO’nun Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde bulunan 2.2 metrelik MPG/ESO teleskopu üzerindeki Geniş Alan Görüntüleyicisi ile elde edilmiştir.
Bir gökada çarpışması Evrenimizin nasıl evrimleşeceğini etkileyen en önemli süreçlerden biridir ve bunların araştırılması gökadaların ataları hakkında önemli ipuçları ortaya koymaktadır. Neyse ki, bu tür çarpışmalar yüz milyonlarca yıl süren olaylar olduğundan, gökbilimcilerin onları gözleyebilmeleri için yeteri kadar zamanları vardır.
Tüm karmaşıklığıyla çarpışmadan bir kareyi temsil eden, Barış Atomları’nın bu görüntüsü, uzak gökadaların zengin arka planına karşı koymaktadır. Karmaşık kütleçekimsel etkileşimlerin sonuçları, yıldız, gaz ve toz akışından oluşan kuyrukların şekillerinde görülebilmektedir. Görüntüde ayrıca çarpışan gökadalardan savrulan ve birleşen çekirdeğin etrafına dolanan, gaz ve yıldızların oluşturduğu inanılmaz kabuklar da görülmektedir. Maddenin çoğu uzaya atılmış olsa da, sıkıştırılan diğer bölgelerde yıldız oluşumunun patlama kıvılcımları saçılmaktadır. Çarpışma sonucunda küresel kümelerin ataları olarak düşünülebilecek 50 ila 500 milyon yıl yaşlarında oldukça genç yüzlerce yıldız kümesi oluşmuştur.
Barış Atomları belki bizim gökadamızın kaderine de işaret etmektedir. Gökbilimciler üç ila dört milyar yıl içinde, Samanyolu ve Andromeda Gökadası’nın, Barış Atomları’nda olduğu gibi çarpışacağı tahmininde bulunuyorlar. Fakat endişelenmeye gerek yok: bir gökada içindeki yıldızların arasındaki uzaklık oldukça büyüktür, bu nedenle birleşme esnasında Güneş’imizin bir başka yıldızla çarpışarak yok olması ihtimali çok düşüktür.
Bu garip ismin tarihte ilginç bir hikâyesi vardır. Aralık 1953’te, Başkan Eisenhower Barış Atomları adını verdiği bir konuşma yapmıştır. Konu – o zamanlar oldukça hararetli olan – nükleer gücün barışçıl amaçlarla kullanılmasının teşvik edilmesine ilişkindi. Bilim çevrelerini hareketlendiren bu konuşma ve beraberindeki konferans, NGC 7252’nin Barış Atomları gökadası olarak isimlendirilmesine kadar gitmiştir. Garip bir şekilde bu, birçok yönden uygun düşmektedir: iki gökadanın, yeni ve büyük bir şey oluşturmak üzere birleşmesi sonucunda görebildiğimiz garip şekil, nükleer kaynaşmada olan şeye benzemektedir. Ayrıca, dev sarmallar atomik çekirdeğin etrafında dolanan elektronları gösteren bir ders kitabı çizimini andırmaktadır.
Kaynak: ESO-Türkçe (Çeviri: Arif Solmaz)
