Benzer içerikli Galileo’nun Teleskopu başlıklı yazıya göz atabilirsiniz.

Gökbilime çok meraklıyız. Yıldızlar, gezegenler, karadelikler oooo bir sürü kavram. Bunları bilen ya da az çok anlayan biriyle karşılaştığımızda da soru bombardımanına tutarız. Sorularımızı ‘nasıl bir teleskop‘ alalım diye bitiririz. Şahsen bu soruyu soran kişiye soruyla yanıt veririm: ‘Gökyüzünü ne kadar biliyorsunuz? Hiç elinize bir dürbün alıp gökyüzüne baktınız mı? Ya da dikkatli bir şekilde çıplak gözle?’ Genelde yanıt ‘hayır‘ olur. Siz de bu sorunun yanıtının peşindeyseniz bu yazı tam sizlik…

Cebinizden sadece 70-80 lira çıkacak ve bir teleskopunuz olacak. Aslında bu tam bir teleskop değil. Galileo Galilei’nin yaptığı ve Güneş lekelerini, Jüpiter ve dört uydusunu, Ay’ı incelediği bir ‘galileoskop’. Güzel bir başlangıç olur ve merakınız devam edip de bu artık size yetmezse o zaman bir teleskop alabilirsiniz.

Nasıl yapılacağını ise ülkemizdeki çalışkan, bilim sevdalısı birinin, Ertan Koç’un yazısından öğrenebilirsiniz. Yazıyı aynen aktarıyorum. Yazı ‘Uzay Çobanları‘ adlı bir grup gökbilim meraklısı gencin kurduğu ve çeşitli projeler yaptığı sitede yayınlandı. Haydi kolay gelsin.

GalileoScope Yapım Rehberi

Ertan Koç

GalileoScope’un kökeni 1610’lu yıllara kadar dayanır. Kısaca mercekli bir teleskoptur. Ve ismini Galileo’dan almıştır. 1610 yılında, 30 kat büyütmeye sahip bir teleskop geliştiren Galileo, böylece Astronomi’de teleskop çağını başlatmıştır. Bende Gökbilimine başladığım ilk yıllarda teleskop alamadığım için GalileoScope yapmış ve onunla başlamıştım. Daha sonraları da bu bende ayrı bir hobi haline dönüştü ve devamlı GalileoScope yapmaya başladım. Ancak düşündüm ki artık bu deneyimlerimi başkaları ile paylaşmalı ve başkalarının da bu tarz GalileoScope’ler yapıp gözlem yapmalarına vesile olmalıyım.

Gerekli Malzemeler

• Odak Uzaklığına Sahip En Az 50mm Mercek
• Merceğine Çapına ve Odak Uzaklığına Göre Alınmış Tüp
• Odaklamanın Yapılacağı İkinci Bir Tüp Ya Da Hazır Alınmış Focuser
• Büyütmeyi Sağlayacak 10mm-20mm Arası İkinci Bir Mercek
• Montajda Kullanılacak Yapıştırıcı

GalileoScope yapımın en zor noktası malzemelerin teminidir. Çünkü ülkemizde kaliteli, belirli bir odak uzaklığına sahip mercek bulunması çok zordur ve bunun için detaylı bir araştırmaya girmek şarttır. Mercek olarak kırtasiye de satılan kalitesiz mercekler kullanılmamalıdır. Tüp olarak ise seçilen merceğin odak uzaklığına ve çapına göre kesilmiş su borusu kullanılabilir. 10 yada 20mm mercek yerine de hazır göz merceği kullanabilirsiniz.

Tüpün boyutu belirlemek, oldukça hassas bir noktadır. Bu boyutu belirlemek için 1. Merceği(büyük olan) gözünüzden uzağa götürün. 2.Merceği(küçük olan) ise gözünüze yaklaştırın ve ikinci merceği birinci merceğe uzaklaştırıp yakınlaştırarak en net görüntüyü elde edin. Örneğin en net görüntüyü elde ettiğiniz de iki mercek arasında ki uzaklık 20cm ise tüpünüzün boyutunu 15cm olarak kestirin ve geriye kalan 5cm odaklayıcı ile doldurun ki takacağınız farklı ebatlarda ki göz merceklerinde odak sorunu çekmeyesiniz.

En önemli nokta ise merceğin tüpe montajıdır. Bu aşamada merceği çok büyük bir hassasiyet ile montajlayasınız ki gözlem yaparken cisimlerin ışığında ve renklerinde kayma meydana gelmesin. Merceği tüpe montajlamak için tüpe yan yana belirli uzaklıklarda 3 adet delik deliyoruz.

Yanda ki fotoğrafta gördüğünüz üzere tüpümüze üç adet delik deldik. Öncelik bu deliklere uygun kısa, merceğe zarar vermeyecek, gerekirse ucuna izole bant geçirilmiş vida takıyoruz. Ve taktığımız vidaların üstüne merceği oturtuyoruz. Ardından bu deliklerin üstünden üç delik daha delip oraya da vida takarak merceğin arada sıkışmasını sağlıyoruz ki, mercek düşmesin ya da hareket etmesin. Ancak başında da belirttiğim gibi bu aşama da merceğe zarar vermemek nihai hedefimiz olsun. Oldukça hassas davranalım ve merceği oldukça düz yerleştirmeye çalışalım.

Burada da kullanacağımız mercekler gözüküyor. Merceklere oldukça hassas davranmak zorundayız. Düşürmemeli, elimizle yüzeyine ellememeli, silmemeliyiz. Merceğimizi de montajladıktan sonra geriye odaklayıcı(focuserin) montajı ya da yapımı kalıyor. Hazır bir odaklayıcı aldıysanız direk gerekli delikleri delip montajını tamamlayabilirsiniz. Ancak odaklayıcı yapacaksınız. Bunun için tüpün içine geçebilen ve rahatça hareket edebilecek ikinci bir tüp geçirerek bu işi yapabilirsiz. Ancak geçirdiğiniz ikinci tüpün bir ucu kullanacağınız göz merceği ile aynı çapta olmalıdır. Örneğin odaklayıcı olarak kullanacağınız ikinci tüpün uzunluğu 10cm olsun. Bunun çapını 70 mm olarak farzedelim. Ve tüpün içine geçirelim. Bir tarafı ile oynamadan tüpün içine geçirebiliriz. İkinci tarafı ise bir köpükle kapatıp ortaya göz merceğini takabileceğimiz bir delik delerek, odaklayıcı problemini halletmiş olabiliriz.

Odaklayıcıyı yaptıktan sonra yapıştırıcı kullanacağınız yerler mutlaka olacaktır. Burada önemli nokta merceklerin yakın yerlerinde kesinlikle yapıştırıcı kullanmayınız. Oraya dökeceğiniz kimyasal ilerde merceklere büyük hasarlar verebilir. Aynı zamanda eğer ki tüpünüzü boyamak isterseniz bunu mercekleri takmadan önce halledin. Ya da benim gibi izole bant çekerseniz istediğiniz zaman rengini değiştirebilirsiniz. Aşağı da yaptığımız teleskop ile elde ettiğimiz ilk ışıkları görüyorsunuz…

Uzay Çobanları