Sıra Dışı Sinyal
Uluslararası Radyo Astronomi Araştırmaları Merkezindeki (ICRAR) gökbilimciler, uluslararası ekiplerle birlikte yeni bir tür kozmik görüngü hakkında sıra dışı bir keşifte bulundu.
ASKAP J1832-0911 olarak adlandırılan cismin, her 44 dakikada iki dakika süren radyo dalgaları ve X-ışınları yaydığı belirlendi. Samanyolu’nda bulunan ASKAP J1832-0911, bizden yaklaşık 15.000 ışık yılı uzaktadır.
Uzun dönemli geçişler (LPT’ler*) olarak bilinen bu tür cisimler daha önce biliniyordu. Ancak ilk kez bir LPT’nin X-ışını yaydığı tespit edildi. Gökbilimciler, bunun gökyüzünde gözlenen benzer sinyaller yayan cisimlerle ilgili çözüm önerileri getirebileceğini umuyor.
ASKAP J1832-0911, Avustralya’nın ulusal bilim ajansı CSIRO’nun sahibi olduğu ve işlettiği Avustralya’daki Wajarri Country’deki ASKAP radyo teleskopu kullanılarak keşfedildi. Radyo sinyallerini, tesadüfen gökyüzünün aynı bölümünü gözleyen NASA’nın Chandra X-ışını Gözlemevi ile tespit edilen X-ışını sinyalleriyle ilişkilendirdiler.
Makalenin başyazarı Curtin Üniversitesinden Dr. Ziteng (Andy) Wang, “ASKAP J1832-0911’in X-ışınları yaydığını keşfetmek samanlıkta iğne aramak gibidir” diyor.
“ASKAP radyo teleskobu gece gökyüzünün geniş bir görüş alanına sahipken, Chandra daha dar bir alanı gözleyebilir. Bu nedenle, Chandra’nın aynı anda aynı alanı gözlemesi tamamen şans.”
Belirli aralıklarla radyo sinyalleri yayan LPT’ler için bu yeni bir keşiftir. ICRAR araştırmacıları tarafından ilk kez 2022’de keşfedildiğinden bu yana, dünya çapındaki gökbilimciler tarafından on LPT keşfedildi.
Şu anda, bu sinyallerin neden ortaya çıktığına veya neden bu kadar uzun, düzenli ve alışılmadık aralıklarla ‘açılıp’ ‘kapandığına’ ilişkin net bir açıklama yok.
Dr. Wang, “Bu cisim daha önce gördüğümüz hiçbir şeye benzemiyor” dedi.
“ASKAP J1831-0911 bir magnetar (güçlü manyetik alanlara sahip ölü bir yıldızın çekirdeği) olabilir veya birinin yüksek derecede manyetize olmuş bir beyaz cüce (evriminin sonunda düşük kütleli bir yıldız) olduğu ikili bir sistemdeki bir yıldız çifti olabilir.”
“Ancak bu öngörüler gözlemlediklerimizi tam olarak açıklamıyor. Bu keşif yeni bir fizik türü veya yıldız evriminin yeni modellerini gösterebilir.”
Bu cisimlerin hem X-ışınları hem de radyo dalgaları kullanılarak tespit edilmesi, gökbilimcilerin daha fazla örnek bulmasına ve onlar hakkında daha fazla bilgi edinmesine yardımcı olabilir.
İspanya’daki Uzay Bilimleri Enstitüsü ve Katalonya Uzay Çalışmaları Enstitüsünden ikinci yazar Profesör Nanda Rea’ya göre , “Böyle bir cismin bulunması, çok daha fazlasının varlığına işaret ediyor. Geçici X-ışını emisyonunun keşfi, bilinmeyen yapılarına dair yeni bakış açıları sunuyor.”
“Gerçekten dikkat çekici olan bir diğer şey ise bu çalışmanın, dünyanın dört bir yanından farklı ve tamamlayıcı uzmanlıklara sahip araştırmacıların katkılarıyla inanılmaz bir ekip çalışmasının sonucudur” dedi.
Keşif ayrıca cisimlerin ne olabileceğini daraltmaya yardımcı oluyor. X-ışınları radyo dalgalarından çok daha yüksek enerjili olduğundan, herhangi bir teori her iki emisyon türünü de hesaba katmalıdır – doğalarının kozmik bir sır olarak kalması göz önüne alındığında değerli bir ipucu.
*LPT adı verilen uzun dönemli radyo kaynakları yaydıkları radyo dalgaları ile tanınır. Daha önce düzenli aralıklarla uzun dönemli radyo dalgaları yayan kaynaklar keşfedilmiş anbcak X-ışını kaynağına rastlanmamıştı. Bu keşfin önemi ASKAP J1831-0911’nin hem radyo hem de X-ışınında dalgalar yaymasıdır.
