Uzaktan bakıldığında Satürn’ün Dione uydusu uysal, sakin bir bilardo topunu andırır. NASA’nın Cassini uydusu uydudaki 800 km genişliğinde alanı kaplayan bir dağın yakın çekim görüntülerini iletti. Buna göre Dione şimdiki sakinliğine göre geçmişte oldukça hareketliydi. Bu durum günümüzde de olabilir.
NASA’nın Jet İticileri Laboratuarı’ndan Bonnie Buratti: “Bu görüntü Dione’un belki de sistemin en hareketli uydusu olan Enceladus’un geçmişteki yüzü olduğunun kanıtıdır. Bu uyduda su olduğunu ve çok aktif bir uydu olabileceğini ortaya koyabilir” diyor.
Satürn uyduları Enceladus ve Titan ile Jüpiter’in Europa uyduları Güneş Sistemi’ndeki en aktif dünyalar arasında olup, uyduların yüzeyinin altında yeraltı okyanusu olduğu düşünülmektedir. Bu uydular jeologlar ile başka dünyalarda yaşamın temel yapıtaşlarını arayan bilimciler için önemli hedefler olmuştur. Dione’da bir yer altı okyanusunun varlığı, bu sıkıcı buz topuna olan astrobiyoloji açıdan ilgiyi artırabilir. ,
Dione’daki hareketlilik 2004 yılından bu yana Satürn Sistemi’ni izleyen Cassini aracı tarafından fark edildi. Uzay aracındaki manyetometre uydudan parçacık akışının varlığını tespit etti. Bu durum uydunun buzlu sert yüzeyinin altında sıvı ya da sulu bir katman olabileceğini akla getirir. Bu durum Cassini’nin Enceladus görüntülerinde gösterdiği şekilde Dione yüzeyinde de aktif kırıkların olduğunun kanıtıdır.
Yapılan son çalışmada 1-2 km yüksekliğindeki Janiculum Dorsa çevresinde çeşitli yarıklar olduğu belirlendi. Dağın yakında, uydu yüzeyinin yaklaşık 0,5 km altında bir tedirginlik olduğu görüldü.
Brown Üniversitesi’nden Noah Hammond: “Janiculum Dorsa altındaki kabukta bükülmeden kaynaklı sıcak akış olduğu görülüyor. Bu sıcaklık Dione’un bu bölgesindeki dağın sırt kısmına vuran yer altı okyanusunun varlığı demektir” diyor.
Dione’un yörüngesi gereği Satürn’e bir yaklaşıp bir uzaklaşmakta ve bu nedenle dev gezegenin çekim kuvveti nedeniyle yüzey gerginliği yaşamaktadır. Satürn uydu yüzeyinde 10 kat fazla ısı oluşturacak kadar kabuğu çekirdek çevresinde kaydırabilmektedir. Bu açıklama uydudaki sıcak akışın nasıl gerçekleştiğini ortaya koymaktadır.
Bilimciler Dione’daki bu püskürtülere bakarak neden Enceladus’un daha aktif olduğunu anlamaya çalışıyor. Belki de Enceladus’a daha güçlü etki eden çekim kuvveti yüzeyinde daha fazla kaya olduğundan radyoaktif bir ısınmaya neden oluyor. Aynı şekilde Ceres ve Pluto gibi cüce gezegenlerin yüzeylerinin altında okyanus olabilir. 2015 yılında Pluto’nun yakınından geçecek olan Yeni Ufuklar (NewHorizons) ile Ceres’i inceleyecek olan Şafak(Dawn) araçları bu durumun olup olmadığını gösterebilir.
