NASA’nın Geniş Alan Kızılötesi Araştırma Uydusu (WISE) ile Spitzer Uzay Teleskopu verileri bilinen en soğuk “kahverengi cüceyi” belirledi. Soğuk yıldız Dünya’nın Kuzey Kutbu’nun sıcaklığına sahip.
Teleskopların ilettiği görüntüler sonucu Güneş’e en yakın dördüncü cisim olarak kayda geçirilen cismin uzaklığı 7,2 ışık yılı olarak belirlendi. Bize en yakın istem Alfa Erboğa (Alpha Centauri) adlı üçlü bir yıldız sistemi olup yaklaşık 4 ışık yılı uzaktadır.
Pennsylvania State Üniversitesi’nden Ötegezegen ve Yaşanabilir Dünyalar Merkezi’nden Kevin Luhman: “Yakın bir başka komşumuzu keşfetmek çok güzel. Cismin bu aşırı farklı sıcaklığı benzer sıcaklığa sahip bir gezegenin atmosferi ile karşılaştırılarak çok şeyler söylenebilir” diyor.
Kahverengi cüceler yeterli kütleye sahip olmadıklarından nükleer füzyonu başlatmazlar. Yaydıkları enerji ise plastik bir top gibi yavaşça çökmelerinden kaynaklanır. Keşfedilen bilinen en soğuk kahverengi cüce WISE J085510.83-071442.5 olarak adlandırıldı. Cisim eksi 9 ile eksi 54 Celcius derece arası sıcaklığa sahiptir. Daha önce WISE ve Spitzer tarafından bulunan en soğuk kahverengi cüce oda sıcaklığındaydı.
Bazı alanları üç kez, tüm gökyüzünü ise iki kez kızılötesi dalga boyunda tarayan WISE ender rastlanan nokta gibi görünen cismi keşfetti. Görünür ışık altında çalışan teleskoplar kahverengi cüceleri göremeyebilir, ancak bunların termal ışıması –zayıf olsa da- ile yaydıkları kızılötesi ışık yakalanabilir. Cismin hareketi de keşfedilmesini kolaylaştırdı. Yakından geçen uçak daha yüksekten geçen bir uçağa göre daha hızlı görünmesi gibi yakın yıldızların keşfi daha kolaydır.
“Cismin hızlı hareket etmesi WISE’nin gözünden kaçmadı. Üstelik özel bir cisim olduğunu da gösterdi” diyor Luhman.
2013 yılının Mart ayında WISE J085510.83-071442.5’nin hızlı hareketi fark edildikten sonra Luhman, Spitzer ile Şili’deki İkizler Güney Teleskopu’nu kullandı. Spitzer’in kızılötesi gözlemleri kahverengi cücenin soğuk sıcaklığını belirledi. Güneş’e göre farklı konumlarda yer alan Spitzer ve WISE’nin ölçümleri ile paralaks yöntemi kullanılarak uzaklık ölçüldü. Paralaks etkisi ileri uzattığınız işaret parmağınızı sol ve sağ gözünüzün farklı konumlarda görmesine benzetilebilir.
NASA’nın Jet İticileri Laboratuvarı’ndan Spitzer bilim ekibinden Michael Werner: “Onlarca yıldır gökyüzünü izlememize karşılık hâlâ yakın komşularımızın tam bir listesinin olmaması ise dikkat çekicidir. WISE ve Spitzer’in kızılötesi gözleri gibi araçlarla evreni keşfedebiliyoruz” diyor.
WISE J085510.83-071442.5’nin 3 ile 10 Jüpiter kütleli olduğu düşünülüyor. Böyle düşük bir kütle bir yıldız sisteminden atılan bir gezegen olabileceğini de akla getirebilir. Ancak bilim insanları başıboş gezegenlere göre kahverengi cücelerin sayısının daha çok olduğuna işaret ederek cismin bir kahverengi cüce olduğunu tahmin ediyor.
2013 yılının Mart ayında WISE görüntülerinden Luhman, Güneş’ en yakın konumda, 6,5 ışık yılı uzaklıktaki üçüncü kahverengi cüce sistemini keşfetmişti.
