Bilinen en yaşlı ve dolayısıyla temel maddesini tüketmiş yıldızlardan birinin atmosferinde bol miktarda oksijen olduğu belirlendi. Gökbilimcilerin “ilkel yıldız” sınıfında değerlendirdiği yıldızın kimyasal yapısı Büyük Patlamadan sonra doğan ilk yıldızlarda elementlerin nasıl oluştuğu hakkında ipuçları veriyor. Yıldız J0815+4729 adıyla bilinmektedir.
Çalışma Kaliforniya San Diego Üniversitesi, Astrofísica de Canarias Enstitüsü (IAC) ve Cambridge Üniversitesinden oluşan uluslararası bir ekip tarafından gerçekleştirildi.
Keck Gözlemevinden John O’Meara: “Bu oldukça heyecan verici. Kozmik bahçemizdeki yıldızlara bakarak evrenin ilk zamanlarını anlamaya çalışıyoruz. Genç evrende oksijen ve diğer elementlerin ortaya çıkışını anlamak için bunun gibi çok sayıda gözlem yapılması şart” diyor.
Dünyadaki tüm yaşam formları için, solunumun ve karbonhidratın temel yapıtaşı olan oksijen, hidrojen ve helyumdan sonra evrende en çok bulunan üçüncü elementtir. Aynı zamanda Dünya kabuğunun ana elementidir. Erken evrende ise oksijen yoktu, yaklaşık 10 Güneş kütleli büyük yıldızların çekirdeğinde nükleer füzyon yoluyla oluşur.
Oksijen ve diğer elementlerin erken dönemdeki üretimini anlamak için ilkel yıldızlara bakmak gerekir. Bizden 5000 ışık yılı uzaklıktaki, Vaşak (Lynx) takımyıldızındaki J0815+4729 böyle bir yıldızdır.
Çalışma ekibinden Kaliforniya San Diego Üniversitesinden astrofizikçi Adam Burgasser: “Bunun gibi yıldızlara Halo yıldızlar adı verilir. Bu yıldız Güneş’in bulunduğu disk üzerinde değil, Samanyolu’nu saran küresel disk üzerinde yer almaktadır” diyor.
Ekip üyesi Jonay González Hernández ise bu yıldızın başka yıldızların süpernova patlamasıyla dışarı atılan ve üzerine gelen malzemeyi topladığını belirtiyor.
Güneş sonradan oluşmuş bir yıldızdır. Güneş ve komşu yıldızları daha önce var olan başka bir yıldızın patlaması ile oluşmuştur. Bu bilgi Güneş’teki elementlerin dağılımından kaynaklanır. Örneğin bir antik yıldızdaki karbon, azot, oksijen, kalsiyum, demir gibi elementler Güneş’e göre milyonda bir oranındadır.
J0815+4729 gibi Halo yıldızları gökbilimcilerin evrenin ilk dönemlerinde gerçekleşen element üretimine yönelik gözlem yapılmasını sağlayan eski yıldızlardan biridir.
