Avrupa Güney Gözlemevi’nin Çok Büyük Teleskobunu (ESO VLT) kullanan gökbilimciler şimdiye kadar gözlenmiş olan en yakın süper kütleli kara delik çiftini ortaya çıkardı. İki nesne ayrıca daha önce bulunan süper kütleli diğer tüm kara delik çiftlerinden daha küçük bir ayrıklığa sahip.
Kova takım yıldızı doğrultusundaki NGC 7727 gökadasında bulunan süper kütleli kara delik çifti Dünya’dan yaklaşık 89 milyon ışık yılı uzaklıktadır. Bu her ne kadar uzak gibi görünse de önceki kayıt olan 470 milyon ışık yılını epey bir farkla geçmektedir; bu sayede yeni bulunan süper kütleli kara delik çifti bize en yakın konumda bulunmaktadır.
Süper kütleli kara delikler büyük gökadaların merkezlerinde gizlenmekte olup, böyle gökadaların birleşmeleri sonucunda kara delikler de çarpışma rotasına girmektedir. NGC 7727’deki çift 1600 ışık yılı ile iki süper kütleli kara delik arasındaki en küçük mesafe rekorunu elde etmiştir. “İlk kez birbirlerine bu kadar yakın konumda iki süper kütleli kara delik çifti buluyoruz,” diyor sonuçları bugün Astronomy & Astrophysics’te çevrimiçi olarak yayımlanan çalışmayı yürüten, Fransa Strasbourg Gözlemevi’nden gökbilimci Karina Voggel.
“Kara delikler arasındaki bu kısa mesafe ve hareket hızları bunların önümüzdeki 250 milyon yıl içinde birleşerek dev bir kara deliğe dönüşeceklerine işaret ediyor,” diye ekliyor, Avustralya, Queensland Üniversitesi’nden eş-yazar Holger Baumgardt. Bu türden kara deliklerin birleşmesi evrendeki en büyük kütleli kara deliklerin nasıl oluştuklarını açıklayabilir.
Voggel ve ekibi kara deliklerin çevresindeki yıldızların hareketlerine olan çekimsel etkilerini inceleyerek iki nesnenin kütlelerini belirleyebildi. NGC 7727’nin merkezinde bulunan büyük kara deliğin kütlesi Güneş’in neredeyse 154 milyon katıyken, küçük olanın 6,3 milyon güneş kütlesinde olduğu bulundu.
Bir süper kütleli kara delik çifti için kütle ölçüm işlemi ilk kez bu şekilde yapılıyor. Bu başarı sistemin Dünya’ya olan yakınlığı ve ekibin Şili’deki Paranal Gözlemevi’nde bulunan ESO’nun VLT’si üzerindeki MUSE aygıtı ile yaptığı ayrıntılı gözlemler sayesinde mümkün olabilmiştir. NASA/ESA Hubble Uzay Teleskobu ile sağlanan ilave veriler ve MUSE ile kütle ölçümü NGC 7727’deki nesnelerin gerçekten süper kütleli kara delikler olduğunu göstermiştir.
Gökbilimciler daha önce gökadanın iki kara deliğe ev sahipliği yaptığından şüphelenmiş ancak yakın çevrelerinden yayılan yüksek enerjili bir ışıma göremediğimiz için, şimdiye kadar varlıklarını onaylama şansları olmamıştı. “Bulgularımız orada bir yerlerde çok daha fazla gökada birleşmeleri kalıntısı olduğuna işaret ediyor ve bunlar halen keşfedilmeyi bekleyen çok sayıda gizli kara delikleri içeriyor olabilir,” diyor Voggel. “Yakın Evren’deki bilinen toplam süper kütleli kara delik sayısı % 30 kadar artabilir.”
Bu on yılın sonunda Şili’deki Atacama Çölü’nde gözlemlerine başlayacak olan ESO’nun Aşırı Büyük Teleskobu (ELT) ile gizli kalmış süper kütleli benzer kara delik çiftlerinin araştırılması ile sayılarında büyük bir artış bekleniyor. “Bir süper kütleli kara delik çiftinin bu tespiti sadece bir başlangıç,” diyor eş-yazar ESO Şili’de gökbilimci ve ESO Paranal Bilimsel Operasyonlar Sorumlusu Steffen Mieske. “ELT üzerindeki HARMONI aygıtı ile bunun gibi tespitleri şu an mümkün olanın çok ötesinde gerçekleştirebileceğiz. ESO’nun ELT’si bu nesnelerin anlaşılmasında tamamlayıcı olacak.”
