Kepler’den İki Dünya Keşfi Geldi!

Kepler-20 Sistemindeki e ve f gezegenleri ile Venüs ve Dünya’nın büyüklüklerinin karşılaştırılması.(NASA/Ames/JPL-Caltech)

Kepler ilk kez Dünya büyüklüğünde olan gezegenler keşfetti. Kepler-20e ve Kepler-20f adlı Kepler-20 yıldızının gezegenleri yaşam alanından uzakta ve yıldıza çok yakınlar. Bu nedenle sıvı suyu barındırmaları zor. Keşfi öne çıkaran neden ise ilk kez Dünya büyüklüğünde ötegezegen keşfinin gerçekleşmesi.

Keşif Dünya büyüklüğündeki gezegenlerin bulunması açısından bir dönüm noktasıdır. Keşfedilen iki gezegenin de kayalık olduğu düşünülüyor. Kepler-20e, 0.87 Dünya yarıçapında ve Venüs’ten biraz küçük bir gezegen. Kepler-20f ise 1.03 Dünya yarıçapında yani Dünya’dan birazcık büyük. İki gezegende 1000 ışık yılı uzaklıkta, Çalgı (Lyra) takımyıldızında Kepler-20 adlı beş gezegen sistemli bir yıldıza ait.

Gezegenlerin yörünge dönemleri ise Kepler-20e için 6.1 gün ve Kepler-20f için 19.6 gün. Böylesi kısa yörünge dönemi ise sıcaktan kavrulmak anlamına geliyor. Kepler-20f, Merkür sıcaklığına benzer bir sıcaklığa sahip: 427 santigrad derece. Kepler-20e’de ise camı bile eritecek sıcaklık söz konusu: 760 santigrad derece.

Cmabridge’deki Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden  Francois Fressin:“Kepler’in ana görevi Dünya gibi yaşam alanında olan gezegenleri bulmaktır” diyor. “Bu keşifle diğer yıldızların çevresinde de Dünya gibi küçük gezegenlerin var olabileceği ilk kez kanıtlanmış oldu. Artık bunları tespit edebiliyoruz.”

Ressam gözüyle Kepler-20e gezegeni (NASA/Ames/JPL-Caltech)

Kepler Sistemi’nde ayrıca Dünya’dan daha büyük ama Neptün’den küçük üç gezegen daha bulunuyor. Yıldıza yakınlıklarına göre bunlar, Kepler-20b, Kepler-20c ve Kepler-20d olarak sıralanıyor. Gezegenler sırasıyla 3.7, 10.9 ve 77.6 günlük yörünge dönemlerine sahipler. Tüm beş gezegen aşağı yukarı Merkür yörüngesi kadarlık dar bir alan sıkışmış durumdadır. Beş gezegene ev sahipliği yıldız ise Güneş’ten biraz daha soğuk ve G sınıfındadır.

Sistemde beklenmedik bir düzenleme söz konusu. Güneş Sistemi’nde içeride küçük ve karasal gezegenler; bunlardan sonra da dev gaz gezegenler şeklinde bir sıralama mevcut. Kepler-20 Sistemi’nde ise büyük, küçük, büyük, küçük ve büyük gibi bir sıralamayla gezegenler birbirini izliyor.

NASA’nın Californiya Moffett Field’deki Ames Araştırma Merkezi’nden Kepler ekibi üyesi Jack Lissauer: “Kepler verileri bazı gezegen sistemlerinin düzenlerinin, güneş sisteminde görülen düzenden çok farklı olabileceğini gösteriyor” diyor. “Kepler verileri ile gökadamızdaki gezegen ve gezegen sistemlerinin çeşitliliği konusunda yeni anlayışlar ortaya çıkmaya devam ediyor.”

Bilim insanları bu gezegenlerin nasıl oluştuğunu bilmiyor, ancak gezegenlerin bulundukları yerde oluşmadıklarından eminler. Onlara göre gezegenler yıldızdan uzakta oluşup daha sonra kütle çekimi nedeniyle içe doğru yol almış olmalı. Değişen boyutlarına karşılık aralarındaki uzaklık kendilerini korumaları için yeterli.

Kepler-20f, diğerine göre (Kepler-20e) biraz daha soğuk ama bizim için yine de çok sıcak. Gezegenin sıcaklığının 400 C derece dolayında olduğu düşünülüyor. ( NASA/Ames/JPL-Caltech)

Kepler yıldızın önünden geçen gezegenin yıldızın görülen parlaklığını azaltması sayesinde yani geçiş yöntemiyle keşfediyor. Kepler’in gözlem yaptığı bölgede yaklaşık 150 000 yıldız yer alıyor. Kepler’in bir gezegeni onaylaması için gezegenin yıldızının önünden en az üç geçiş yapması gerekiyor. Bu da şimdiye kadar yaşamsal alanda Dünya büyüklüğünde gezegenlerin neden bulunamadığını/onaylanmadığını açıklıyor. (Böylesi bir gezegenin onayı için en az üç yıl beklemek ve gözlemek gerekecek)

Elbette işi yalnız Kepler’e yüklemek olmaz. Kepler’in hedef gösterdiği bölgeler Spitzer Uzay Teleskopu ve yer teleskoplarıyla da tekrar inceleniyor. Ancak yer teleskopları Kepler bölgesi olan Kuğu (Cygnus) ve Çalgı (Lyra) takımyıldızları ancak bahar aylarında görülebildiği için kısıtlı gözlem yapabiliyor.

Daha birkaç gün önce de Kepler kendi yıldızının yaşam alanı içinde olan Kepler-22b gezegenini keşfetmişti. Bu gezegenin kayalık bir yüzeye sahip olması yüksek bir olasılık. Kepler-20e ve f’ye karşılık bu gezegende sıvı su olabilir.

San Jose Devlet Üniversitesi’nden Kepler bilim ekibi üyesi gökbilim ve fizik profesörü Natalie Batalha “Artık böylesi gizlenen gezegenleri bulmak sadece zaman meselesi” diyor. “Kepler’in çok beklenen keşiflerine sıra geldi.”

JPL

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

%d