Dünya’dan binlerce ışık yılı uzaklıktaki bir yıldızın çevresinde dolanan gaz gezegen 50 Jüpiter kütlesinde toz halkasıyla çevrili. Keşif yayılan zayıf ışığın düzenli olarak büyük bir cisim tarafından engellendiğinin fark edilmesiyle gerçekleşti. Bu tutulmaların nedeni ise şimdiye kadar keşfedilmemiş bir gezegen olabilir.
Yıldıza ait verilere WASP ve KELT adlı iki teleskop ile Harvard Üniversitesi, Vanderbilt Üniversitesi ve Leiden Gözlemevinin onbeş yıllık gözlemleriyle ulaşıldı.
Sıradışı ışık eğrisini fark eden makalenin başyazarı Hugh Oborn: “Bunun WASP ve KELT verilerine göre özel bir durum olduğu ortaya çıktı. İlginç bir cisme bakıyorduk” diyor.
2,5 yıl içinde Güneş’ten biraz büyük ama aynı sıcaklıktaki Avcı takımyıldızına ait bir yıldız olan PDS 110’un ışığının yaklaşık 2-3 hafta boyunca yüzde otuz azaldığını keşfettiler. Gözlenen en önemli iki tutulma Kasım 2008 ve Ocak 2011’de gerçekleşti.
Leiden’den gökbilimci Matthew Kenworthy: “Her iki tutulma sırasında yıldızdan gelen ışığın hızla değiştiğini fark ettik. Bunun tek açıklaması gezegenin çevresinde Satürn’deki gibi halkaların olmasıdır. Ancak buradaki halkalar daha büyük” diyor.
Yıldız ışığındaki düşüşün yörüngedeki bir gezegenden kaynaklandığı varsayılarak bir sonraki tutulmanın önümüzdeki Eylül ayında gerçekleşeceği tahmin edildi. Ancak o zaman bu gizemli olay netlik kazanacak.
Eylül ayındaki gözlem sonrasında keşif onaylanırsa ilk kez, yörüngesi bilinen dev halkalı ötegezegenimiz olacak.
“Eylül ayında PDS 110’un çevresindeki karmaşık yapıyı ilk kez ayrıntılı şekilde inceleyip belki de gezegenin çevresindeki onlarca uydunun döndüğünü de kanıtlayabileceğiz” diyor Oborn.
Araştırmacılar PDS 110’un çevresindeki yaşanabilir bölgede yaşama elverişli oluşumlar olabileceğini düşünüyor.
Tutulmalar yıldız sistemlerindeki oluşum koşulları ve şekillenme süreçlerine eşsiz bir bakış açısı sunduğu için oldukça önemli olaylardır.
Simdi halklar Jupiter’in 50 kati kutlede ise gezegenin kutlesi nedir ki o kadar maddeyi yorungede tutabiliyor? Sonucta halkalarin kutlesi daha fazla olmali mantik olarak, yoksa gezegen zaten yildiz olurdu. E, o kadar buyuk kutle varsa cekim kuvveti nasil gezegeni parcalamiyor? Cok merak ettim.
Bulunan gezegen Jüpiter’den daha kütleli. Ayrıca halkaların kütlesi Jüpiter’in kütlesinin 50 katı. Henüz gezegen onay görmedi, gözlemler dürüyor. Buna karşılık halkaların hepsini bir gezegen gibi tek kütle olarak düşünmemek gerek. Bunlar dağınık bir durumda. Yani tuhaf bir durum yok. Gezegen bunları yörüngesinde pek tabi ki tutabilir. Bir kısmı üzerine de düşebilir. Sonuçta gezegene düşseler hepsi aynı anda düşmez. Buna da dikkat edersek halkaların varlığının gezegen için çok da önemli olmadığı ortada. Güzel bir manzara oluşturmaları dışında elbette.
Karadelik ve cevresinde donen galaksi gibi diyorsunuz.