Satürn Sistemi’ni araştıran Cassini aracı Titan’da propilen olduğunu keşfetti. Propilen gıda saklama kapları, otomobil tamponları ve farklı tüketici ürünlerinde kullanılan bir kimyasaldır.
Keşifle birlikte Dünya dışında başka bir yerde ilk kez plastik madde görülmüş oldu.
Az miktarda da olsa propilen maddesi kısa adı CIRS olan Cassini’nin kızılötesi tayfçölçeri ile Titan atmosferinin alt katmanlarında görüldü. Bu alet vücut sıcaklığını hissedecek kadar hassas olup, Titan ve Satürn’ün diğer uydularından yayılan kızılötesi ışımayı ve ısıyı ölçebilir.
Propilen keşfi aynı zamanda CIRS’in Titan’da gördüğü ilk moleküldür. Alt atmosfer içinde çeşitli yükseltilerden alınan ışımanın izole edilmesiyle kimyasal madde tespit edildi. Ayrıntılar ise Astrophysical Journal Letters’ın 30 Eylül sayısında aktarılmıştır.
NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Conor Nixon: “Günlük yaşantımızda neredeyse her yerde gördüğümüz kimyasal plastikler, polipropilen denilen uzun zincirli yapılar içerir. Bakkaldan alınan ve üzerinde geri dönüşüm kodu olarak 5 rakamı yazılı olan herhangi bir plastik kap ya da poşette polipropilen maddesi vardır” diyor.
CIRS’in eşsiz termal parmak izi algılayıcısı ile atmosferin alt katmanlarından gelen ışımayla gazın niteliği belirlenebilir. Alet diğer gazlardan kaynaklanan imzayı izole etmektedir.
Kimyasal maddenin tespitiyle 1980 yılında dev uyduyu gözleyen Gezgin-1’in (Voyager-1) ilettiği verilerdeki boşluk doldurulmuş oldu.
Gezgin aracı Titan’ın puslu kahverengimsi atmosferinde petrol ve diğer fosil yakıtların oluşturduğu kimyasallar, hidrokarbonlar gibi birçok gazın olduğunu tespit etti.
Atmosferdeki metan ile etkileşime giren güneş ışığı hidrokarbonları oluşturur. Serbest parçacıklardan iki, üç ya da daha fazlası karbon zincirleri oluşturur. Kimyasalların yanıcı ailesinden etan iki karbon atomu içerir. Diğer yanıcı gaz olan propan ise üç-karbon ailesindendir.
Daha önce Gezgin aracı yardımıyla üç-karbon ailesinin en ağır üyesi propan ile en hafif üyesi propan bulunmuştu. Ancak orta kimyallardan sayılan propilen eksikti.
Araştırmacılar yer teleskoplarıyla Titan atmosferindeki kimyasalları aramayı sürdürmesine karşılık bulunması en zor olan propileni görememişlerdi. Nihayet CIRS verilerinin daha ayrıntılı incelenmesi sonucunda mutlu sona ulaşıldı.
Goddard’dan CIRS araştırma ekibi üyesi Michael Flasar: “Bu ölçüm güçlü ve yoğun sinyaller arasında kalan çok daha zayıf olan sinyalleri görmek zor olduğundan uzun ve uğraştıcı oldu. Titan atmosferindeki bu gizlenmiş kimyasalin bulunması kendimize güveni de arttırdı” diyor.
Cassini’nin kütle tayfölçeri Titan atmosferinin bileşiminden hareketle üst atmosferde propilen olabileceğini ima etmişti. Ancak bir sonuca da ulaşamamıştı.
NASA’nın Jet İticileri Laboratuvarı’ndan Scott Edgington: “Daha önce bilimcilerin görmediği bir yerde bu molekülü keşfettiğimiz için çok mutluyum. Titan atmosferindeki bulmacanın bir parçasını daha yerleştirerek önemli bir adım attık” diyor.
