Hubble Uzay Teleskobu hiç beklenmeyen bir yerde Dünya büyüklüğünde gezegenlerin yapıtaşlarını içeren beyaz cüceli iki sistem buldu.
İki ölü yıldız, Boğa takımyıldızındaki 150 ışık yılı uzağımızda bulunan Öküz kümesinde (Hyades) yer alıyor. Yıldız kümesi sadece 625 milyon yıl yaşındadır. Beyaz cüceler üzerlerine çektikleri asteroitler nedeniyle çevreleri enkazla kuşatılmıştır.
Hubble, Kozmik Kökenli Tayfölçeri’nin yardımıyla bu beyaz cücelerde silisyum ve karbon miktarının düşük seviyelerde olduğunu belirledi. Silisyum Dünya ve Güneş Sistemi’ndeki diğer karasal gezegenlerin oluşumu için önemli bir maddedir. Karbon ise gezegen enkazının kökenini açığa çıkarmaya yardımcı olur.
İngiltere’deki Cambridge Üniversitesi’nden Jay Farihi: “Karasal gezegenlerin oluşumu için gerekli kimyasal maddeleri belirledik. Bu yıldızların oluşmuş gezegenleri kendilerini rahat bir şekilde koruyabilir. Gördüğümüz madde bunun kanıtıdır. Enkaz, Güneş Sistemi’ndeki en ilkel karasal cisimlere benzemektedir” diyor.
Keşif, gezegen oluşumlarının yıldızlara yakın yerlerde yaygın olduğunu gösteriyor. Bu da 5 milyar yıl sonra Güneş’in patlamasının ardından sistemdeki gezegenlere ne olacağına ilişkin bir fikir veriyor.
Farihi’nin araştırmasına göre en az 160 km büyüklüğündeki asteroitler beyaz cücelerin güçlü çekim kuvvetleri nedeniyle paramparça ediliyor. Karasal gezegenlerin asteroitler ile oluştuğu fikrine göre sistemde Dünya byüklüğünde gezegenlerin asteroitler ile oluştuğunun kanıtları elde edildi.
Parçalanan madde yıldız çevresini halka gibi sararak ölü yıldıza akmış olabilir. Silisyum, ölü yıldızın çok yakınına sokulan asteroitlerin, güçlü kütle çekiminin etkisiyle parçalanmasıyla açığa çıkmış olabilir.
“Yıldız üzerine yağmur gibi akan maddenin bu hareketinde, kütle çekimi dışında başka bir etkinin var olduğunu düşünmek zor” diyor Farihi.
Aynı şekilde Güneş ile Jüpiter arasındaki çekim kuvvetleri dengesi asteroit kuşağının bozulmasına engel olur. Güneş’e yaklaşmak isteyen asteroitlerin sonu ise yok olmaktır.
Farihi’ye göre Hubble yardımıyla beyaz cücelerin atmosferlerini incelemekle karasal gezegenlerin yüzeylerinin kimyasal yapısı belirlenebilir.
İki beyaz cüce ve enkaz çevresi, İngiltere’deki Warwick Üniversitesi’nden Boris Gansicke liderliğinde yürütülen 100’den fazla beyaz cüce ve çevresindeki gezegen enkazını arama projesi kapsamındadır. Hubble’ın tayfölçer verileri Almanya’daki Kiel Üniversitesi’nden Detlev Koester tarafından işlenmektedir. Beyaz cücelerin atmosferlerindeki çeşitli elementlerin miktarı ise gelişmiş bilgisayar modelleriyle hesaplanmaktadır.
