Sabah kalktığınızda evinizin arka tarafındaki bahçede dinazor gördüğünüzü düşünün. Gökbilimciler tam da bunun gibi birşey keşfettiler: 10 milyar yıl önce oluşmuş ve bir arada bulunan bir gökada kümesi. Bunlar birleşip büyük gökada oluşturmadan bozulmadan kalmış bir kümedir.
Daha önce milyarlarca yıl uzaklıktaki erken evrende oluşmuş cüce gökadalar keşfedilmişti. Ancak yeni keşfedilen Yoğun Hickson Kümesi 31 (HCG 31)* üyeleri yalnız 166 milyon ışık yılı uzağımızdadır.
Gökadaların bu görüntüsü Hubble Uzay Teleskobu ile elde edildi.
Aslında gökbilimciler birbirine kütle çekimiyle bağlı olan böylesi cüce gökadalar olduğunu biliyorlardı. Bu gökadalarda sarmal şekilde dışarı süzülen uzun renkli şekerlemelere benzeyen kolları bulunur. Görüntüdeki parlak nesne aslında çarpışan iki gökadayı gösteriyor.
Hubble görüntüleri ile birbiriyle etkileşen kümeye ilişkin önemli ayrıntıları gökbilimcilere vermektedir. Böylece gökbilimciler gökadaların ne zaman birleşeceğini tahmin edebilmektedirler.
Batı Ontario Üniversitesi’nden Sarah Gallagher, “Etraftaki küresel yıldız kümelerinde eski yıldızlar olduğunu biliyorduk. Bu eski küresel kümeler 10 milyar yıl önce çarpıştılar. Bu çarpışma birkaç yüz milyon yıl boyunca devam etti” diyor.
Tüm gökbilimcilerin ilgisi yeni yıldız oluşum bölgeleri ve bebek yıldız kümelerinedir. Bu nedenle bu tür yapılar iyi bilindiğinden yaşlı kümenin yaşı için içlerindeki genç yıldızlar incelendi. Bunun için Hubble’ın yeni nesil kamerası kullanıldı.
NASA’nın Spitzer Uzay Teleskobu, Gökada Gelişimi Tarayıcısı (GALEX) ve NASA’nın Swift uydularından alınan morötesi ve kızılötesi görüntülerle de çalışma desteklendi.
Hubble çok parlak kümelerde bulunan yıldızların büyük bir kısmının (100 000 yıldızın) 10 milyon yıldan daha genç olduğunu gösterdi. Kümedeki gaz yeni yıldız oluşumlarını tetiklemektedir. Buna göre kümede Samanyolu’ndaki hidrojen gazının 5 katı kadar hidrojen gazı bulunuyor.
Gökada’nın boyutu Samanyolu’nun uydu gökadalarından Büyük Magellan Gökadası’ndan küçüktür. Gökadaların hızları ise birbirlerine doğru saniyede 60 km yol almaktadırlar.
Gökadaların birbirine uzaklıkları 75 bin ışık yılı kadardır. Şimdi burada akla şu soru geliyor:
Ne oldu da bu gökadalar milyarlarca yıl birbiriyle etkileşmeden kalabildi? Sorunun yanıtına ilişkin bir tahmin Gallagher’den geliyor: “Çünkü gökadalar evrenin düşük yoğunluklu bir bölgesinde bulunuyordu. Yanıt bu olabilir. Gökadaların yoğunlaşması milyarlarca yıl almıştır.”
*Yoğun Hickson Kümesi 31, Kanadalı gökbilimci Paul Hickson tarafından kataloglanan 100 gökada kümesinden biridir.
Kaynak: Hubble
