NASA’nın Spitzer ve Chandra uzay teleskopları ile alınan yeni bir görüntüde, çökmüş bir yıldızdan geriye kalan toz kalıntıları ortaya çıkarıldı. Toz, yıldızın geçmişi hakkında bilgi vermekte.
Bilim insanları bir yıldız kümesinde yaralan yıldızın, süpernova sonucunda patladığını düşünüyor. Dış katmanını dışarı püskürten yıldızdan saçılan katmanın genişlemesi devam ediyor.
G54.1+0,3 nesnesinin görülen bileşik görüntüsünde, mavi renk x-ışınıyla alınmış Chandra görüntüsünü, yeşil (kısa dalga boylu kızılötesi) ve sarı-kırmızı renkler (uzun dalga boylu kızılötesi) görüntüleri ise Spitzer ile elde edilmiştir. Görüntünün merkezine yakın bölgede görülen beyaz ışık kaynağı ise süpernova patlaması sonucunda yıldızdan arta kalan ve kendi çevresinde çok hızlı dönen, yoğun nötron yıldızı veya atarcayı (pulsar) gösteriyor. Atarca çevresinde yüksek enerjili parçacık rüzgârı oluşturmaktadır. Chandra’dan alınan verilerde yıldızın patlaması nedeniyle hızla çevreye yayılan bu parçacıkların kapsadığı alanın genişlediği ortaya çıkarılmıştır.
Atarcadan yayılan rüzgârın etkisiyle yayılan ve kızılötesinde görülen kabuk gaz ve tozdan oluşmuştur. Genişledikçe soğuyan toz, kümedeki diğer yıldızların ışığı ile kızılötesi araçlarla görülebiliyor. Tozun kümedeki yıldızlara yakın kısımları (daha sıcak olduğundan) sarı renkle kendini gösterir. Tozun bazı kısımları ise atarcadan gelen rüzgâr nedeniyle ısınmaktadır.
|
|
|
|
Süpernova patlaması sonucunda yayılan soğuk tozun görülebilmesi ancak kızılötesi gözlemle yapılabiliyor. Yıldız kümesi içinde yer almayan ve bu nedenle aydınlatılamayan böylesi bir toz yapısını gözlemek mümkün olmayacaktır. Yıldızdan kaynaklanan şok dalgaları nedeniyle ilk oluşan toz zerreciklerinin yapısı bozulur. G54.1+0,3 nesnesi ise henüz bozulmamış olduğundan gökbilimcilerin özel ilgisini çekti. Böylece süpernova patlaması sırasında yayılan tozun yapısı daha iyi anlaşılabilir.
Nesne bizden 20 000 ışık yılı uzaklıkta ve Okçuk (Sagitta) takımyıldızında yer alıyor.
Kaynak:
