Galaktik Çarpışmanın Şafağında

Renk ve ışık dalgaları NGC 5256 gökadasına tuhaf bir şekil vermiş. Bulut benzeri yapılar gökadanın her yönünde etkinken parlak gökada merkezi de çevresinde dönen gaz ve tozu aydınlatıyor. İkinci önemli gerçek ise galaktik bir çarpışmanın tam ortasında olması.

Büyük çarpışmanın an meselesi olduğu NGC 5256’nın Hubble ile üretilmiş görüntüsü (NASA, ESA, the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)-ESA/Hubble Collaboration and A. Evans (University of Virginia, Charlottesville/NRAO/Stony Brook University)).

350 milyon ışık yılı uzaklıktaki Markarian 266 adı verilen NGC 5256, Büyükayı takımyıldızında yer almaktadır. Merkezleri birbirinden 13.000 ışık yılı uzaklıkta yer alan iki diskten oluşmaktadır. Gökadadaki parlak yıldız oluşum bölgeleri gaz ve tozu tutuşturan kuvvetli kozmik karıştırıcıların etkisiyle dönmektedir.

Evrende etkileşim içinde olan gökadalar oldukça karmaşık yapılar üretir. Bazıları sessizce diğer gökadayı duygusuzca yutar. Bazıları ise oldukça şiddetli ve kaotik çarpışma gerçekleştirir. Bunlarda bir sürü süpernova patlaması ve ardından bol yıldız oluşumları gerçekleşir.

Bahsedilen etkileşimler galaktik ölçekte yıkıcı olmakla birlikte yıldızlararası uzaklıkların çok büyük olması nedeniyle ender yıldız çarpışmaları görülür. Ancak gökadalar birleştiğinde ortaya çıkan kaotik durum milyonlarca yıl sonra bile güçlü gelgitlerin ve yeni yapıların doğmasına sahne olur. NGC 5256’daki gibi.

Parlak ve kaotik özelliklere ek olarak NGC 5256’daki birleşme, aç karadeliğin gaz ve artıkları sömürmesine ve çekirdeğinin aktif olmasına neden olmaktadır. Chandra X-ışını gözlemevinin verileri iki çekirdekteki gaz bulutlarının şok dalgalarıyla ısınıp yüksek hızlarda çarpıştığını ortaya koymaktadır.

NGC 5256’nın yaşadığı süreçteki gibi gökada birleşmeleri galaktik evrimini yönlendirdiği düşünülmektedir. Günümüzde gökadaların çoğu geçmiş çarpışma ve birleşmelerin izlerini taşımaktadır. Samanyolu’nun çok uzun bir etkileşim öyküsü vardır: geçmişte yuttuğu birçok küçük gökada enkazı; şu anda Yay Cüce Küresel gökadayı (Sagittarius Dwarf Spheroidal Galaxy) etki altına alması; komşusu Andromeda ile iki milyar yıl içinde birleşecek olması gibi.

Ayrıca Hubble’ın görüntüsünde muhtemelen karşılıklı etkileşen bir gökada çifti daha var: uzakta, NGC 5256’nın sağında gizlenen ve henüz gökbilimcilerin incelemediği bir çift.

Hubble/ESA

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

%d