Güneş sistemi’ne yönelik çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor. Satürn’ün çevresinde dolanan Cassini Uzay Aracının verileri ışığında Titan’ın ekvator kısmında bir bölgenin haritası çıkarıldı. Bir başka haber de Jüpiter’in uydusu Ganymade ile ilgili. Güneş Sistemi’nin bu en büyük uydularına ilişkin iki harita çalışması. Titan Dünya’ya benzer yapısıyla (kalın azot atmosferi ve yüzeyde sıvı halde bulunan hidrokarbonları ile) ve Ganymade ise buzlu yapısıyla boy gösteriyor. Uyduların yüzey haritalama işlemi bilim insanlarına gökcisimlerinin jeolojik yapısını ve nasıl oluştukları hakkında bilgi verebilecek.
Titan:
- Cassini’den alınan radar görüntüsü ile Titan’nın kuzey kutup bölgesindeki geniş vadi sistemi görülüyor. Fotoğraf: Cassini Radar Takımı / ESA / NASA / JPL
Şimdiye kadar bilim insanları radar ve çeşitli verilerin ışığında Satürn’ün uydusu Titan’ın azot atmosferinin altındaki yüzeyi inceliyorlar. Cassini Uzay Aracının dev uydunun yakınından her geçişinde yolladığı görüntüleri birleştirerek bütüne ulaşmaya çalışan bilim insanları şimdiye kadar yüzeyde sıvı hidrokarbonlar, metan ve etan gibi bileşikleri ve bunlardan etkilenerek oluşan erozyon formlarını inceledi.
- Titan’ın Güney kutbundan bir bölgenin görüntüsü. Fotoğraf: Cassini Radar Takımı / ESA / NASA / JPL
Dünya’dan sonra Titan Güneş Sistemi’nde sıvı maddenin bulunduğu tek gök cismidir. Kalın atmosferi ve -179 C derece dondurucu sıcaklığıyla Titan, Güneş Sistemi’nin Ganymade’den sonraki en büyük uydusudur.
Alman Hava ve Uzay Merkezi’nden Mirjam Langhans lideliğindeki bir ekip Cassini’nin Görsel Haritalama Tayfölçeri’ni kulanarak ekvator çevresindeki Titan’ın 300 metrelik bir bölgesini haritalandırdılar.
Haritalanan alanda, parlak kıta alanları ve geniş kumlu bölgeler görülebiliyor. Kumlu bölgelerin olması bölgede nehir yatakları olmasını gösteriyordu ki bu da haritada göze çarpıyor.
Uydunun kuzey kutbunda dünyadakilere benzeyen nehir sistemleri göze çarpmaktadır. Radar görüntülerinden bu kanalların göller oluşturduğu da gözleniyor. Bu tür kaynaklara uydunun güney kutbu bölgesinde ise neredeyse hiç rastlanmadı. Nehir sistemlerinden akan sıvının ise hidrokarbonlar olduğu düşünülüyor.
Ganymade:
- Üstteki: Voyager 1, Voyager 2 ve Galileo Uzay Araçlarından alınan fotoğrafların işlenmesiyle elde edilen Ganymade yüzeyi fotoğrafı. Alttaki: Ganymade’nin yüzey haritasına ilişkin detayları veren bu görüntü ise beyaz kısımlar ışıklı alanları, kahverengi kısımlar ise koyu alanları göstermektedir. Siyah alanlar ise beyaz ve kahverengi alanları ayıran farklı bölgeleri, noktaları gösteriyor.
2009 Avrupa Gezegen Bilim Kongresi’nde Ganymade’nin yüzey haritası sunulacak. Çalışma Johns Hopkins Üniversitesi’nden Wes Patterson’a ait. Çalışmada Voyager ve Galile uzay araçlarının verileri kullanılmış.
Ganymade 5262 km’lik çapıyla Güneş Sistemi’nin en büyük uydusudur. Uydu Merkür ve cüce gezegen Pluto’dan daha büyüktür.
Wes Patterson başkanlığındaki bir ekip, Galile aracının yüksek çözünürlüklü görüntüleri ve Voyager’in çektiği düşük çözünürlükteki verilerini işleyerek bu büyük uydunun jeolojik yapısını gözler önüne serdi.
“Ganymade’nin yüzeyini haritalama uydunun oluşumu ve evrimiyle ilgili bilimsel sorulara yanıt verebilir.
Ganymade’nin yüzeyinin haritalanması işlemiyle Jüpiter çevresinde dolanan buzlu uyduların jeolojik yapısı hakkında da bilgi edinilebilecek.
Kaynak: Astronomy
