Güneş Sistemi’nde br kuyrukluyıldızın yolculuğu tehlikelerle doludur. Güneş’ten gelen dev yığınlar kuyrukluyıldızı etkileyebilir onu parçalayabilir. Bu kuyrukluyıldız henüz Mars’a bile ulaşmadan yaklaşık 370 milyon kilometre uzaktayken güneş ışımasından etkilenmeye ve yüzeyindeki su kaynamaya başlar. Eğer güneşin yakınından geçmeye kalkarsa aldığı yoğun ışıma ve basınç onu tümüyle yok edebilir.
ISON’un Güneş Sistemi’nin Oort Bulutu’ndan Güneş’e doğru yolculuğu ise sürüyor. Kuyrukluyıldız 28 Kasım 2013’de güneşe en yakın konumdan, 1,2 milyon kilometre uzaklıktan geçecek. Parçalanmadan güneşe bu kadar yaklaşabilirse Kuzey Yarımküre’den gözlenebilir hale gelecek. ISON’un en parlak ve güzel görünümlü bir kuyrukluyıldız olacağı tahmin ediliyor.
Katalogda C/2012 S1 olarak adlandırılmış olan ISON ilk kez Eylül 2012’de 940 milyon kilometre uzaklıktayken keşfedildi. Hala Güneş Sistemi’nin oluştuğu dönemden bozulmamış olarak kalabilen cisim, sistemin üst kısımlarında dolanmış ve ilk kez iç bölgeye hareketlenmiştir. Bilimciler birçok yer merkezli ve en az 15 uzay teleskopu ile kuyrukluyıldızın yolculuğunu antik dönemle ilgili veri toplayabilmek için izliyor.
Bilimciler kuyrukluyıldızı izleyerek kuyruğundaki maddeyi ve çevreye tepkisini anlayarak güneş sisteminin kökeni hakkında açıklamaya kavuşacaklarını düşünüyor. Güneş ile olan etkileşimiyle Güneş hakkında da bilgi edinebilecek.
NASA uzay ve yer merkezli teleskoplarla izleme dışında konuya ilgi duyan meraklıları, amatör ve profesyonel gökbilimcilere yardımcı olmaları ve büyük bir küresel gözlem kampanyası, ISON Kuyrukluyıldızı Gözlem Kampanyası başlatmak için çaba gösteriyor.
ISON’un tehlikeli yolculuğunu ele alan takvimi inceleyebilirsiniz.
10,000 Yıl Önce
Kuyrukluyıldız Neptün’ün çok ötesindeki Oort Bulutu içindeki buzlu cisimlerin oluşturduğu disk içinden ayrılarak uzun yolculuğuna başladı. Bu ISON’un iç güneş sişstemini ilk ziyareti olacak.
Eylül 2012
ISON Rusya’nın Kislovodsk’deki Uluslararası Bilimserl Optik Ağ Merkezi’ndeki Rus gökbilimciler Vitali Nevski ve Artyom Novichonok tarafından keşfedildi.
17-18 Ocak 2013
NASA’nın Derin Darbe (Deep Impact) aracı ISON’u görüntüledi. Ancak gözlemler kuyrukluyıldızda karbonmonoksit ve karbondioksitin olup olmadığını tespit edecek ayrıntıda değildi.
Ocak-Mart 2013
Bu aylar arasında NASA’nın Swift aracı 736 milyon kilometre uzaklıktaki ISON’u görüntüledi. Gözlemler ISON’ndan dakikada 50 bin kilogram toz ve 60 kilogram suyun döküldüğünü gösterdi. Bu ise kuyrukluyıldızın buzun suya dönüştüğü sınır noktada olduğunu gösterdi.
Nisan-Temmuz 2013
NASA’nın Hubble Uzay Teleskopu 10 Nisan 2013’de Güneş’ten 618 milyon kilometre uzaklıkta olan ISON’u görüntüledi. Hubble’ın bu ilk gözlemleri ile şaşırtıcı sonuçlar elde edildi: Kuyrukluyıldızın çekirdeği 3 ile 4 kilometreden daha büyüktü. Kuyrukluyıldızın çok parlak ve hareketli olması bilimcilerin çekirdeğin çok büyük olduğunu kabul etmesinin kanıtıydı. Hubble kuyruğun 5 kilometre çapında ve 91 kilometre uzunluğa sahip olduğunu gösterdi. HST 2 Mayıs ve 7 Mayıs tarihlerinde de kuyruktaki karbonmonoksit gazını belirledi. Hubble en son Temmuz başında gözünü yine ISON’a dikmişti.
13 Haziran 2013
NASA’nın Spitzer Uzay Teleskopu Güneş’ten 496 milyon kilometre uzaktaki ISON’u görüntüledi. Veriler işlenmeye devam ettiğinden sonuçlar henüz açıklanmadı.
Temmuz-Ağustos 2013
Temmuz-Ağustyos arasında suyun buharlaşması başlayacak ve kuyrukluyıldız güneş ışımasını hissedecek. Kuyrukluyıldız bu sırada don sınırı olarak nitelenen Güneş’ten 370 ile 450 milyon kilometre arasındaki bölgede bulunacak. Bazı kuyrukluyıldızlar bu hattan geçişleri sırasında kırılmaktadır.
Ağustos-Kasım 2013
Ağustos ayından itibaren gökbilimciler yer merkezli teleskoplarla kuyrukluyıldızı gözleyebilecek.
Haziran sonu ve Ağustos başına kadar ISON Dünya’dan bakıldığında Güneş’in arkasında olduğundan yerden gözlenememiştir.
Eylül 2013
Güney yarımkürede şafak zamanı dürbünle gözlenebilecek.
17 Eylül-15 Ekim 2013
671 metre boyunda ve üzerinde 2,6 metrelik teleskopu olan ISON izleme balonu ya da diğer adıyla BRRISON göreve başlayacak. Balon yeryüzünden 37 kilometre yükseğe çıkarak ISON’u gözleyecek.
BRRISON yakın kızılötesi, yakın morötesi ve görünür dalga boylarında ISON’a bakacak ve kuyrukluyıldızdaki su emisyonu ile karbondioksit oranını ölçecek. Bu oran kuyrukluyıldızın kökeniyle ilgili teşhiste bulunulmasını sağlayacak. Bu emisyonlar Dünya atmosferinin engellemesi nedeniyle yerden ölçülemez.
BRRISON kuyrukluyıldız ISON’u gözlemek için üretilmiş eşi görülmemiş hızlı projedir ve NASA Gezegen Bilimleri Bölümü’nün (Planetary Science Division) balon görevidir.
Ekim 2013
(Curiosity) ve Fırsat (Opportunity) 1 Ekim 2013’den itibaren Ekim ayı içinde ISON’u görüntüleyecek. Kuyrukluyıldız bu tarihte Mars’a en yakın konumda yer alacak. 10 Ekim’de kuyrukluyıldız 151 milyon kilometre uzakta bulunacak. Bu tarihte Hubble ek gözlemler sağlayarak kuyrukluyıldızın genel yapısını ve ondan kopan parçaları arayarak yeni tahminlerde bulunulmasını sağlayacak.
Kasım 2013 (16-19 ve 21-26 Kasım)
ISON Merkür’e yakın konumda olacağından MESSENGER ile görüntülenebilecek. En yakın konuma 19 Kasım’da ulaşacak.
Kuyrukluyıldız Merkür’ü geçtikten sonra en tehlikeli yolculuğuna başlayacak. Güneş’ten gelen yoğun ışıma kuyrukluyıldızdan çok daha fazla maddenin buharlaşmasına neden olacak. Ayrıca kuyrukluyıldıza akacak olan güneş parçacıklarının oluşturacakları baskı onun kırılmasına bile neden olabilecek.Güneş çevresinde dolanacak ISON yer merkezli teleskoplarla izlenebilecek.
18-24 Kasım 2013
Güneş’e yaklaşan ISON’dan yayılan morötesi ışık ölçülebilecek. Bu ışık bilimcilerin kuyrukluyıldızın yüzeyini terk eden uçucu kimyasalların üretim oranını belirlemek ve kuyrukluyıldızın üzerinde daha önce keşfedilmemiş atom ya da moleküllerin tespit edilmesinde kullanılabilecek.
21-30 Kasım 2013
21 Kasım’dan itibaren ISON, Güneş’i gözleyen uydular tarafından izlenebilecek. Böylece Güneş’ten gelen baskı ayrıntılı incelenebilecek. Güneş çevrimi kuyrukluyıldız için kötü senaryolara neden olabilecek. Güneş’ten atılan bir kütlenin kuyrukluyıldıza gelmesi parçalanmayı hızlkandırabilir.
Aralık 2013 ve Ocak 2014
ISON Güneş çevresindeki turunda hayatta kalırsa Kuzey Yarıküre’de inanılmaz derecede parlak olacağından çıplak gözle bile gözlenebilecek. Aralık başında doğu-güneydoğu ufkunda, ufka yakın ve sabah saatlerinde görülebilecek. Aralık sonu ve Ocak başında ise tüm gece izlenebilecek.
26 Aralık 2013
Dünya’ya en yakın konumda bulunacak. Kuyrukluyıldız bu sırada Dünya’dan 4,5 milyon kilometre uzakta olacak.
